Oncotype DX ตรวจยีนมะเร็งเต้านม
Oncotype DX คืออะไร?
Oncotype DX เป็นหนึ่งใน genomic assay หรือการตรวจยีนที่ทันสมัย ซึ่งช่วยแพทย์และผู้ป่วยมะเร็งเต้านมระยะเริ่มต้น (Early stage breast cancer) ตัดสินใจเกี่ยวกับแนวทางการรักษา โดยเฉพาะการพิจารณาว่าหลังผ่าตัดแล้วจำเป็นต้องใช้เคมีบำบัดเสริมหรือไม่
กลุ่มผู้ป่วยที่เหมาะสม ได้แก่ มะเร็งเต้านมชนิด Luminal A และ Luminal B ที่มีลักษณะ:
- ฮอร์โมนรีเซพเตอร์บวก (ER+)
- HER2-negative
- ไม่มีการกระจายไปต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้ (LN–)
การตรวจนี้ทำโดยการวิเคราะห์ 21-gene assay จากชิ้นเนื้อมะเร็งที่ผ่าตัดออกมา เพื่อคำนวณคะแนน Recurrence Score (RS) ซึ่งจะใช้บอกความเสี่ยงการกลับมาเป็นซ้ำและโอกาสที่จะได้ประโยชน์จากการใช้เคมีบำบัด
การแปลผล Recurrence Score (RS)
ผลตรวจ Oncotype DX จะให้คะแนนตั้งแต่ 0–100 โดยการตีความตามข้อมูลจาก TAILORx trial (NEJM 2018)
RS 0–10 ความเสี่ยงต่ำ
- ใช้ฮอร์โมนบำบัดเพียงอย่างเดียว ไม่จำเป็นต้องให้เคมีบำบัด
RS 11–25 ความเสี่ยงปานกลาง
- ผู้หญิงอายุ ≥50 ปี: มักไม่ได้ประโยชน์จากเคมีบำบัด ใช้ฮอร์โมนบำบัดอย่างเดียว
- ผู้หญิงอายุน้อย <50 ปี: ถ้า RS ใกล้ 21–25 อาจได้ประโยชน์บางส่วนจากเคมีบำบัด ต้องพิจารณาเป็นรายบุคคล
RS ≥26 ความเสี่ยงสูง
- แนะนำให้ใช้เคมีบำบัดร่วมกับฮอร์โมนบำบัด
งานวิจัยหลัก: TAILORx trial
กลุ่มศึกษา: ผู้ป่วยมะเร็งเต้านม ER+, HER2–, LN–
การรักษา: เปรียบเทียบฮอร์โมนบำบัดอย่างเดียว กับ ฮอร์โมนบำบัด + เคมีบำบัด
ผลลัพธ์:
- กลุ่ม RS 11–25 (ผู้หญิง ≥50 ปี) เคมีบำบัด ไม่เพิ่มประโยชน์
- กลุ่ม RS ≥26 เคมีบำบัด ช่วยลดความเสี่ยงการกลับมาเป็นซ้ำได้จริง
ประโยชน์ของการตรวจ Oncotype DX
- ช่วยตัดสินใจการรักษาแม่นยำขึ้น ลดความไม่แน่นอนในการเลือกใช้เคมีบำบัด
- ลดผลข้างเคียงจากการรักษา เช่น ผมร่วง คลื่นไส้ ภาวะมีบุตรยาก
- หลีกเลี่ยงการรักษาเกินจำเป็น (Overtreatment)
- เพิ่มคุณภาพชีวิตผู้ป่วย ด้วยการได้รับการรักษาที่เหมาะสมกับความเสี่ยงจริง
ข้อจำกัดของ Oncotype DX
- ใช้ได้เฉพาะในผู้ป่วย ER+, HER2–, LN–
- ค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูง (ในไทยประมาณ 120,000–150,000 บาท) และยังไม่ครอบคลุมสิทธิ์บัตรทองหรือประกันสังคม
- ไม่เหมาะกับ Triple negative breast cancer หรือ HER2+
ใครเหมาะกับการตรวจ Oncotype DX?
- ผู้ป่วยมะเร็งเต้านมระยะเริ่มต้น (Stage I–II)
- ก้อนมะเร็งมีขนาด ≤ 5 เซนติเมตร
- ไม่มีการกระจายไปต่อมน้ำเหลือง หรือกระจายเพียงเล็กน้อย
- เป็นมะเร็ง ER+/PR+ และ HER2–
Oncotype DX เป็นการทดสอบยีนที่ช่วยให้ผู้ป่วยและแพทย์สามารถเลือกแนวทางการรักษามะเร็งเต้านมระยะเริ่มต้น ได้อย่างเฉพาะบุคคล ลดความเสี่ยงจากการให้เคมีบำบัดเกินความจำเป็น และช่วยเพิ่มความมั่นใจในการรักษา
แม้จะมีค่าใช้จ่ายสูงและยังไม่ครอบคลุมสิทธิการรักษาของรัฐ แต่ Oncotype DX ถือเป็นเครื่องมือที่สำคัญ โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่ไม่ต้องการรับเคมีบำบัด หากคุณหรือคนใกล้ชิดอยู่ในกลุ่มเสี่ยง ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านมะเร็งวิทยาเพื่อพิจารณาความเหมาะสมของการตรวจนี้
