Germline vs Somatic เกี่ยวอะไรมะเร็งเต้านม

หลายคนที่ตรวจพบว่ามียีน BRCA1, BRCA2 หรือยีนอื่น ๆ กลายพันธุ์ อาจสงสัยว่ากลายพันธุ์แบบ Germline หรือ Somatic ต่างกันยังไง? และมีความหมายต่อการรักษามะเร็งเต้านมอย่างไร

บทความนี้จะอธิบายให้เข้าใจง่าย เพื่อให้คุณสามารถนำข้อมูลไปใช้วางแผนการดูแลและป้องกันได้อย่างถูกต้อง

1. Germline Mutation คืออะไร?

• ยีนผิดปกติตั้งแต่กำเนิด เกิดขึ้นในเซลล์สืบพันธุ์ (ไข่หรืออสุจิ)
• ถ่ายทอดทางพันธุกรรมจากพ่อแม่สู่ลูก
• พบในทุกเซลล์ของร่างกาย
• เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งหลายชนิด เช่น มะเร็งเต้านม, มะเร็งรังไข่, มะเร็งตับอ่อน
• ยีนที่มักพบการกลายพันธุ์ ได้แก่ BRCA1, BRCA2, ATM, PALB2

ข้อมูลวิจัยในคนไทย (Kamdee et al., 2025) พบว่า

• ผู้ป่วยมะเร็งเต้านมไทย 13% มี Germline Mutation ที่เกี่ยวข้องกับการเกิดโรค
• พบ BRCA1 กลายพันธุ์ 4.8%, BRCA2 กลายพันธุ์ 4.1%
• ยังพบการกลายพันธุ์ในยีน ATM, TP53 ด้วย

 ผลต่อการรักษาและป้องกัน

• ควรตรวจคัดกรองมะเร็งไวขึ้น
• อาจพิจารณาการผ่าตัดป้องกันในผู้ที่มีความเสี่ยงสูง
• ใช้ยากลุ่ม PARP inhibitor เช่น olaparib ได้ผลดีในผู้ที่มี BRCA mutation
  

2. Somatic Mutation คืออะไร?

• การกลายพันธุ์ของยีนที่เกิดขึ้นภายหลังเกิด
• เกิดในเซลล์ร่างกายบางส่วน ไม่ใช่เซลล์สืบพันธุ์
• ไม่ถ่ายทอดไปยังลูกหลาน
• พบเฉพาะในเนื้องอกไม่พบในเลือด
• สาเหตุอาจมาจากรังสี, สารเคมี, หรือความผิดพลาดในการแบ่งตัวของเซลล์

ในการศึกษาผู้ป่วยมะเร็งเต้านมไทย พบว่าเนื้องอกมักมียีนกลายพันธุ์ เช่น

• TP53: พบมากในกลุ่ม HER2+ และ TNBC
• PIK3CA: พบมากในกลุ่ม HR+/HER2-
• HER2 (ERBB2): พบสูงถึง 32%
• GATA3: พบในบางชนิดของมะเร็งเต้านม

ผลต่อการรักษา

• เลือกใช้ยาเฉพาะเป้าหมายได้ เช่น trastuzumab (HER2+), capivasertib (PIK3CA pathway)
• การพบการกลายพันธุ์บางชนิด เช่น TP53 + PTEN อาจบ่งชี้ว่ามะเร็งมีความรุนแรงมากขึ้น

3. ความเชื่อมโยงระหว่าง Germline และ Somatic Mutation

• ผู้ที่มียีน BRCA1/2 แบบ Germline อาจสะสมการกลายพันธุ์ Somatic ได้ง่ายขึ้น เช่น TP53
• เส้นทางการเกิดมะเร็งอาจต่างจากผู้ที่ไม่มียีน BRCA mutation
• การวิเคราะห์ทั้งสองแบบร่วมกันช่วยให้แพทย์วางแผนการรักษาได้แม่นยำ และช่วยวางแผนการป้องกันในครอบครัว