มะเร็งต่อมลูกหมากเป็นโรคของผู้ชายที่เป็นสาเหตุการตายอันดับ 2 พบได้มากถึง 1 ใน 6 ของผู้ชายที่สูงอายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไป มะเร็งต่อมลูกหมากมักจะไม่แสดงอาการ แต่จะทราบได้จากการตรวจหาสารบ่งชี้มะเร็งต่อมลูกหมาก PSA สาเหตุของการเกิดมะเร็งต่อมลูกหมากยังไม่ทราบอย่างแน่ชัด แต่น่าจะมีสาเหตุมาจากปัจจัยดังนี้

–อายุ เพราะมะเร็งต่อมลูกหมากพบได้มากในผู้ชายที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไป

–มีประวัติคนในครอบครัวที่เคยเป็นโรคนี้มาก่อนมีโอกาสเสี่ยงที่จะเป็นโรคนี้สูงกว่าคนทั่วไป

–คนที่สูบบุหรี่ก็มีโอกาสเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากได้มากกว่าคนที่ไม่สูบบุหรี่

–การรับประทานอาหารที่มีไขมันสัตว์ หรือเนื้อสัตว์ติดมันจะมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งต่อมลูกหมากสูงกว่าปกติ

อาการทั่วไปของมะเร็งต่อมลูกหมาก

มีอาการปัสสาวะอ่อนแรง ปัสสาวะบ่อยหรือต้องปัสสาวะทันทีกลั้นไม่ได้ ปัสสาวะบ่อยในเวลากลางคืนปัสสาวะลำบากหรือไม่สามารถปัสสาวะเองได้ มีอาการเจ็บขณะปัสสาวะ อาจมีเลือดหรือหนองออกมาระหว่างปัสสาวะและปวดหลังหรือปวดกระดูกอย่างต่อเนื่อง

แนวทางการวินิจฉัยมะเร็งต่อมลูกหมาก

การตรวจเพื่อให้ได้ผลในระยะเริ่มต้นมีความสำคัญมากเพราะสามารถรักษาหายขาดได้ โดยทั่วไปแล้วผู้ชายที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไปควรตรวจมะเร็งต่อมลูกหมากโดยแพทย์เป็นประจำทุกปี หากมีประวัติญาติใกล้ชิดเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก ควรจะมารับการตรวจหาสารบ่งชี้มะเร็งต่อมลูกหมากทุกปี ตั้งแต่อายุ 40 ขึ้นไป

ทางเลือกในการรักษามะเร็งต่อมลูกหมาก

การรักษามะเร็งต่อมลูกหมากในระยะเริ่มแรกที่มะเร็งยังไม่แพร่กระจาย สามารถรักษาให้หายขาดได้หลายวิธี เช่น การผ่าตัดเอาต่อมลูกหมากออกการฉายรังสีเข้าไปยังตำแหน่งที่เกิดมะเร็ง เป็นต้น

การฝังแร่ (Brachytherapy) ทางเลือกใหม่ ในการรักษามะเร็งต่อมลูกหมาก

การฝังแร่มะเร็งต่อมลูกหมาก(Brachytherapy)เป็นทางเลือกหนึ่งของการรักษามะเร็งต่อมลูกหมากในระยะเริ่มแรก ให้ผลการรักษาเท่าเทียมการผ่าตัด แต่มีข้อดีคือไม่ต้องผ่าตัด ไม่มีภาวะแทรกซ้อน เช่น การกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ อวัยวะเพศไม่แข็งตัว จึงพบได้น้อยกว่าการผ่าตัด ผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งต่อมลูกหมากมีโอกาสให้หายได้สูงถึง 85-90% หากตรวจพบในระยะเริ่มแรก และหลังจากได้รับการฝังแร่แล้ว เมื่อตรวจหาค่า PSA  อีกครั้ง พบว่า ระดับ PSA ของผู้ป่วยลดลง ถึงระดับปกติหรือต่ำกว่าถึง 80% ผลจากการติดตามผู้ป่วยเป็นเวลาถึง 10 ปี พบว่าผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยการฉายแสง หรือด้วยการผ่าตัด

ขั้นตอนการรักษาด้วยการฝังแร่มะเร็งต่อมลูกหมาก

      ขั้นตอนที่ 1 การวัดขนาดของต่อมลูกหมาก(Volume Study)ทำโดยใช้เครื่องอัลตร้าซาวด์ตรวจวัดขนาดและตำแหน่งของต่อมลูกหมาก

      ขั้นตอนที่ 2 การวางแผนวางตำแหน่งและปริมาณเข็ม,แร่(Preplan)ในขั้นตอนนี้จะเป็นการวางแผนเพื่อกำหนดตำแหน่งและปริมาณของเข็ม,แร่โดยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่ได้รับการยอมรับจากนานาประเทศทั่วโลก

      ขั้นตอนที่ 3 การฝั่งแร่มะเร็งต่อมลูกหมาก(Brachytherapy)เมื่อได้ตำแหน่ง และปริมาณเข็ม,แร่ จากการคำนวณโดยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ แพทย์จะใช้Template เพื่อแทงเข็มผ่านเข้าไปในต่อมลูกหมากและใช้เครื่องมือยิงแร่เข้าไปในตำแหน่งของเซลล์มะเร็ง ตามที่โปรแกรมคอมพิวเตอร์ได้กำหนดไว้อย่างแม่นยำ

แร่ที่ใช้เพื่อการรักษา

     ในปัจจุบันมีแร่ที่ใช้ในสหรัฐฯ อยู่ 3 ชนิดคือ ไอโอดายน์-125,พาเลเดียม-103และซีเซียม-131 สำหรับในประเทศไทยขณะนี้ยังผลิตแร่ไม่ได้เองจึงต้องนำเข้ามาจากสหรัฐฯ และจำเป็นต้องใช้ไอโอดายน์-125 เท่านั้น เนื่องจากเวลาครึ่งชีวีตยาวที่สุดถึง 60 วัน คนไข้แต่ละรายจะใช้แร่ฝังประมาณ 30 กว่าเม็ดไปจนถึง 100 กว่าเม็ดแล้วแต่ปริมาตรของต่อมลูกหมาก รวมทั้งความแรงของเม็ดแรงที่ผลิตออกมาตามที่แพทย์ต้องการ ปริมาณการใช้เม็ดแร่มีความสำคัญมากเช่นเดียวกับตำแหน่งของเม็ดแร่ ทั้งนี้เพื่อให้ได้ผลที่ดีที่สุดและมีผลข้างเคียงน้อยที่สุด คนไข้จะฟื้นตัวภายใน 4-6 ชั่วโมง และสามารถดำรงชีวิตได้เป็นปกติหลังจาก 24 ชั่วโมง ถึงแม้จะมีสารรังสีอยู่ในต่อมลูกหมากก็ตาม สำหรับรายละเอียดและข้อจำกัดควรปรึกษากับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในการรักษาโดยตรง

ข้อแนะนำสุดท้าย

เรื่องที่ขอฝากถึงคุณผู้ชายทุกท่านคือมะเร็งต่อมลูกหมากในระยะแรกเริ่มมักไม่แสดงอาการหรือมีอาการใกล้เคียงกับการมีต่อมลูกหมากโตจึงทำให้ผู้ป่วยส่วนใหญ่ละเลยคิดว่าเป็นอาการธรรมดาของผู้สูงอายุเหตุนี้เองชายวัยกลางคนหรือผู้ที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไปควรใส่ใจอาการผิดปกติแรกเริ่มของโรค เช่น ความผิดปกติของการปัสสาวะรวมทั้งปัสสาวะบ่อยทั้งกลางวันและกลางคืน,ปัสสาวะกะปริดกะปรอย,ปัสสาวะไม่สุด,กลั้นปัสสาวะไม่อยู่,ไปจนถึงรู้สึกแสบหรือมีเลือดออกปนมากับปัสสาวะและเมื่อเป็นมากขึ้นจะมีอาการอ่อนเพลียง่ายเบื่ออาหารหรือมีอาการปวดหลังปวดกระดูกเป็นต้นควรจะไปพบแพทย์เป็นการด่วนเพื่อให้แพทย์วินิจฉัยได้ถูกต้องเพราะหากตรวจพบมะเร็งต่อมลูกหมากในระยะแรกและเริ่มการรักษาก็จะได้ผลมากกว่าทั้งในเรื่องโอกาสในการหายขาดและผลข้างเคียงจากการรักษาน้อยมาก

*สอบถามเรื่องโรคมะเร็งต่อมลูกหมากและขอคำปรึกษาได้ที่

ศูนย์มะเร็งชีวารักษ์ CHG Cancer Center