ฟื้นตัวไว ดูแลหลังผ่าตัดสงวนเต้า
ฟื้นตัวอย่างมั่นใจ ลดภาวะแทรกซ้อน เพื่อกลับไปใช้ชีวิตได้อย่างมีคุณภาพ
การผ่าตัดสงวนเต้า หรือ Breast-Conserving Surgery (BCS) เป็นการผ่าตัดรักษามะเร็งเต้านมที่มุ่งเน้นการนำเฉพาะก้อนมะเร็งและเนื้อเยื่อรอบข้างออก โดยยังคงเต้านมไว้ให้มากที่สุด
หลังผ่าตัด ผู้ป่วยจำเป็นต้องได้รับการดูแลต่อเนื่องทั้งด้านร่างกายและจิตใจ เพื่อช่วยให้ฟื้นตัวได้ดี ลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อน และเตรียมความพร้อมสำหรับการรักษาร่วมอื่น เช่น การฉายรังสี
1. ดูแลแผลผ่าตัดอย่างถูกวิธี
- ทำความสะอาดแผลตามคำแนะนำของแพทย์
- หลีกเลี่ยงการขัด ถู หรือแปะพลาสเตอร์บริเวณแผล
- หากมีอาการผิดปกติ เช่น แดง บวม ร้อน เจ็บ หรือมีหนอง ควรรีบกลับมาพบแพทย์ทันที
2. ป้องกันอาการบวมแขน (Lymphedema)
หลังผ่าตัด ต่อมน้ำเหลืองบางส่วนอาจถูกนำออก ทำให้เกิดอาการแขนบวมได้ โดยเฉพาะด้านที่ผ่าตัด วิธีดูแลตนเอง ได้แก่
- หลีกเลี่ยงการเจาะเลือด วัดความดัน หรือฉีดยาที่แขนข้างที่ผ่าตัด
- ยกแขนให้สูงกว่าระดับหัวใจขณะนอนหรือพัก
- ขยับแขนเบา ๆ สม่ำเสมอเพื่อกระตุ้นการไหลเวียนของน้ำเหลือง
3. ฟื้นฟูการเคลื่อนไหวด้วยกายภาพบำบัด
- เริ่มกายภาพบำบัดเมื่อแผลแห้งดี (ตามคำแนะนำของแพทย์)
- ฝึกท่าบริหารง่าย ๆ เพื่อยืดเหยียดแขน หัวไหล่ และลดการยึดติดของกล้ามเนื้อ
- ออกกำลังกายเบา ๆ เช่น เดินหรือโยคะ เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนโลหิต
4. รับประทานอาหารที่ช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน
- เน้นโปรตีน เช่น ปลา เต้าหู้ ไข่ ถั่ว เพื่อช่วยซ่อมแซมเนื้อเยื่อ
- รับประทานผักผลไม้สด หลีกเลี่ยงอาหารแปรรูปและน้ำตาลสูง
- ดื่มน้ำสะอาดให้เพียงพอวันละ 6–8 แก้ว
5. ฟื้นฟูสุขภาพจิตและอารมณ์
- พูดคุยกับคนในครอบครัวหรือกลุ่มผู้ป่วยที่มีประสบการณ์เดียวกัน
- หากรู้สึกวิตกกังวล ซึมเศร้า หรือไม่มั่นใจในรูปร่าง ควรพบจิตแพทย์หรือนักจิตวิทยาคลินิก
- การทำกิจกรรมที่ชอบ เช่น วาดภาพ ฟังเพลง หรือทำสมาธิ ช่วยลดความเครียดได้ดี
6. ติดตามผลการรักษาอย่างสม่ำเสมอ
- เข้าพบแพทย์ตามนัดทุกครั้ง เพื่อตรวจประเมินการหายของแผลและผลข้างเคียง
- ในบางรายอาจมีการฉายรังสีหรือรับยาเพิ่มเติมหลังการผ่าตัด เพื่อป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำของโรค
- แจ้งแพทย์ทันทีหากพบอาการผิดปกติ เช่น ก้อนใหม่ในเต้านมหรือรักแร้ แผลไม่หาย หรือแขนบวม
สรุป
การดูแลหลังผ่าตัดสงวนเต้าไม่ได้จบแค่การดูแลแผล แต่หมายถึงการดูแลทั้งร่างกายและจิตใจ เพื่อให้ผู้ป่วยสามารถฟื้นตัวได้อย่างปลอดภัย ลดภาวะแทรกซ้อน และกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างมั่นใจ
