มอร์ฟีนระงับปวดมะเร็ง ใช้อย่างไรให้ปลอดภัย

มอร์ฟีนคืออะไร?

มอร์ฟีน (Morphine) เป็นยาในกลุ่ม Opioid ที่ใช้ระงับอาการปวดระดับปานกลางถึงรุนแรง โดยเฉพาะในผู้ป่วยมะเร็งระยะลุกลามหรือระยะท้าย ซึ่งอาการปวดจากเนื้องอกหรือจากการรักษา อาจรบกวนคุณภาพชีวิตได้อย่างมาก

มอร์ฟีนมีฤทธิ์ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง เพื่อเปลี่ยนการรับรู้ความเจ็บปวดของสมอง ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกสบายขึ้น และสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ใกล้เคียงปกติมากขึ้น

ทำไมผู้ป่วยมะเร็งจึงต้องใช้มอร์ฟีน?

อาการปวดในผู้ป่วยมะเร็งอาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น

• การลุกลามของเนื้องอกไปกดทับเส้นประสาทหรือกระดูก
• ผลข้างเคียงจากการผ่าตัดหรือเคมีบำบัด
• ภาวะแทรกซ้อน เช่น การติดเชื้อ หรือแผลเรื้อรัง

เมื่ออาการปวดระดับปานกลางถึงรุนแรง ไม่ตอบสนองต่อยาบรรเทาปวดทั่วไป เช่น พาราเซตามอล หรือยากลุ่ม NSAIDs แพทย์จะพิจารณาให้มอร์ฟีนเพื่อควบคุมอาการปวดให้ได้ผลดีกว่า

วิธีการใช้มอร์ฟีนในผู้ป่วยมะเร็ง

มอร์ฟีนสามารถใช้ได้หลายรูปแบบ ได้แก่

• ยาเม็ดรับประทานแบบออกฤทธิ์สั้น (สำหรับอาการปวดเฉียบพลัน)
• ยาเม็ดแบบออกฤทธิ์ยาว (สำหรับควบคุมอาการปวดต่อเนื่อง)
• ยาฉีดเข้ากล้ามหรือเส้นเลือด (ในผู้ป่วยที่กลืนยาไม่ได้ หรืออยู่ในระยะท้าย)
• แผ่นแปะผิวหนังหรือยาหยอดใต้ลิ้น (ทางเลือกในผู้ป่วยบางราย)

แพทย์จะกำหนดขนาดยาและความถี่ตามระดับความปวด และสภาพร่างกายของผู้ป่วยอย่างเหมาะสม

หลักการใช้มอร์ฟีนอย่างปลอดภัย

1. ใช้ตามเวลา ไม่ใช่ตามอาการ

มอร์ฟีนจะได้ผลดีที่สุดเมื่อใช้สม่ำเสมอไม่ใช่รอให้ปวดจึงค่อยกิน เพราะการคุมระดับยาในเลือดให้คงที่ จะช่วยป้องกันอาการปวดเฉียบพลันได้

2. สื่อสารกับทีมแพทย์

ผู้ป่วยควรรายงานระดับความปวด และผลข้างเคียงต่าง ๆ เพื่อให้แพทย์สามารถปรับขนาดยาได้อย่างปลอดภัย

3. ไม่หยุดยาเอง

การหยุดยาทันทีอาจทำให้เกิดอาการถอนยา เช่น เหงื่อแตก กระสับกระส่าย ควรลดขนาดยาแบบค่อยเป็นค่อยไปโดยคำแนะนำของแพทย์