AFP ตัวบ่งชี้ตรวจมะเร็งตับได้ตั้งแต่ระยะแรก

AFP (Alpha-Fetoprotein) คือ โปรตีนชนิดหนึ่งที่ผลิตโดยเซลล์ในตับของทารกในครรภ์และไข่แดงของรก โดยปกติในผู้ใหญ่และเด็กที่คลอดแล้ว ระดับ AFP จะต่ำมาก แต่ถ้าระดับ AFP สูงผิดปกติ อาจเป็นสัญญาณของโรคบางชนิด โดยเฉพาะโรคที่เกี่ยวข้องกับตับ

ความสำคัญของ AFP ในการวินิจฉัยมะเร็งตับ

เป็นตัวบ่งชี้มะเร็งตับ (Tumor Marker): ระดับ AFP ที่สูงผิดปกติในเลือดมักเกี่ยวข้องกับมะเร็งตับชนิด Hepatocellular Carcinoma (HCC) ซึ่งเป็นมะเร็งตับชนิดที่พบได้บ่อยที่สุด
ใช้คัดกรองและติดตามผลการรักษา:
- ตรวจพบตั้งแต่ระยะเริ่มต้นของมะเร็งตับ
- ใช้ติดตามผลการรักษา เช่น หลังการผ่าตัดหรือการทำ TACE
- ประเมินการกลับมาเป็นซ้ำของโรค

ค่าปกติของ AFP

ผู้ใหญ่ปกติ: ต่ำกว่า 10 ng/mL
ค่าที่ผิดปกติ: มากกว่า 400 ng/mL อาจบ่งบอกถึงความเสี่ยงสูงในการเป็นมะเร็งตับ

หมายเหตุ: ค่าที่สูงไม่จำเป็นต้องหมายถึงมะเร็งตับเสมอไป ต้องใช้ร่วมกับการตรวจอื่น ๆ เช่น อัลตราซาวด์ (Ultrasound) หรือ CT Scan

สาเหตุที่ทำให้ค่า AFP สูง

1. โรคมะเร็ง

มะเร็งตับ (Hepatocellular Carcinoma – HCC)
มะเร็งรังไข่ และ มะเร็งอัณฑะ
มะเร็งกระเพาะอาหาร และ มะเร็งตับอ่อน (ในบางกรณี)

2. โรคที่ไม่ใช่มะเร็ง

โรคตับเรื้อรัง: เช่น ไวรัสตับอักเสบ B และ C
โรคตับแข็ง (Cirrhosis)
การตั้งครรภ์: AFP จะสูงตามปกติในหญิงตั้งครรภ์

ข้อจำกัดของการตรวจ AFP

ความไวและความจำเพาะต่ำ: ผู้ป่วยบางรายที่เป็นมะเร็งตับอาจมีค่า AFP ปกติ
ค่า AFP อาจสูงในโรคอื่น ๆ: เช่น โรคตับแข็งหรือการตั้งครรภ์
ต้องใช้ร่วมกับการตรวจอื่น: เช่น อัลตราซาวด์, CT Scan, MRI เพื่อยืนยันการวินิจฉัย

AFP เป็นสารบ่งชี้มะเร็งที่มีประโยชน์ในการตรวจคัดกรองและติดตามผลการรักษามะเร็งตับ โดยเฉพาะ HCC อย่างไรก็ตาม การตรวจ AFP เพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอในการวินิจฉัยโรค จำเป็นต้องใช้ร่วมกับการตรวจวินิจฉัยอื่น ๆ เพื่อความแม่นยำในการรักษาและติดตามอาการ