ไมโครพลาสติกกระตุ้นมะเร็งเต้านมได้จริงหรือ?
Polypropylene microplastics (PP microplastics) เป็นอนุภาคพลาสติกขนาดเล็กที่มีขนาดเล็กกว่า 5 มิลลิเมตร ซึ่งมักพบในสิ่งแวดล้อม เช่น น้ำ ดิน อากาศ และอาหาร งานวิจัยในปัจจุบันเริ่มแสดงให้เห็นถึงความเชื่อมโยงระหว่าง PP microplastics กับการลุกลามของมะเร็งเต้านม โดยกระบวนการที่อาจเกิดขึ้นมีดังนี้
1. กระตุ้นการอักเสบเรื้อรัง (Chronic Inflammation)
PP microplastics ที่เข้าสู่ร่างกายสามารถกระตุ้นให้เกิดการอักเสบเรื้อรังผ่านการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน (immune response) ซึ่งการอักเสบเรื้อรังนี้สามารถสร้างสภาวะแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับการเจริญเติบโตและการลุกลามของเซลล์มะเร็ง
- ไซโตไคน์ (Cytokines): การอักเสบส่งผลให้เซลล์ภูมิคุ้มกันปล่อยไซโตไคน์ เช่น IL-6, TNF-α ซึ่งส่งเสริมการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็งและการลุกลาม
- อนุมูลอิสระ (Reactive Oxygen Species – ROS): การอักเสบเพิ่มระดับ ROS ที่ทำลาย DNA และเพิ่มความเสี่ยงต่อการกลายพันธุ์ในเซลล์มะเร็ง
2. กระตุ้นสัญญาณในระดับเซลล์ (Cell Signaling Pathways)
PP microplastics อาจกระตุ้นสัญญาณในระดับเซลล์ เช่น
- NF-κB Pathway: ส่งเสริมการอักเสบและการอยู่รอดของเซลล์มะเร็ง
- TGF-β Signaling: ส่งผลให้เซลล์มะเร็งสามารถเปลี่ยนแปลงโครงสร้างและเคลื่อนที่เพื่อแพร่กระจาย (epithelial-to-mesenchymal transition – EMT)
3. ส่งผลต่อระบบฮอร์โมน (Endocrine Disruption)
PP microplastics อาจปล่อยสารเคมีบางชนิด เช่น สารเติมแต่งพลาสติก (plastic additives) ที่สามารถเลียนแบบหรือขัดขวางการทำงานของฮอร์โมนเอสโตรเจน (estrogen) เอสโตรเจนที่ผิดปกติสามารถส่งเสริมการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งเต้านมในผู้ป่วยที่มีลักษณะมะเร็งที่ตอบสนองต่อฮอร์โมน
4. การเคลื่อนที่และการแทรกซึมของเซลล์มะเร็ง (Invasion and Metastasis)
PP microplastics อาจเปลี่ยนแปลงไมโครสภาพแวดล้อม (tumor microenvironment) รอบก้อนเนื้อ โดย
- กระตุ้นการสร้างหลอดเลือดใหม่ (angiogenesis) ซึ่งเพิ่มสารอาหารและออกซิเจนให้กับเซลล์มะเร็ง
- ส่งเสริมการเคลื่อนที่ของเซลล์มะเร็งไปยังเนื้อเยื่ออื่น
5. ความเสียหายต่อระบบภูมิคุ้มกัน (Immune Suppression)
PP microplastics อาจยับยั้งการทำงานของเซลล์ภูมิคุ้มกัน เช่น T cells และ NK cells ทำให้เซลล์มะเร็งสามารถหลบเลี่ยงการตรวจจับของระบบภูมิคุ้มกันและแพร่กระจายได้ง่ายขึ้น
PP microplastics สามารถส่งเสริมการลุกลามของมะเร็งเต้านมผ่านกลไกการกระตุ้นการอักเสบ การส่งผลต่อสัญญาณเซลล์ การรบกวนระบบฮอร์โมน และการสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเจริญเติบโตของมะเร็ง การวิจัยในด้านนี้ยังคงดำเนินต่อไป แต่สิ่งสำคัญคือการลดการสัมผัส microplastics ผ่านการลดการใช้พลาสติกในชีวิตประจำวันและการสนับสนุนวิธีการกำจัดพลาสติกอย่างยั่งยืน