รู้ทันมะเร็งผิวหนัง ก่อนลุกลามรุนแรง

มะเร็งผิวหนัง (Skin Cancer) เป็นหนึ่งในโรคมะเร็งที่พบได้บ่อยที่สุดในประชากรทั่วโลก โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีแสงแดดจัด เช่น ประเทศแถบเส้นศูนย์สูตร ซึ่งรังสีอัลตราไวโอเลต (UV) จากแสงแดดถือเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญ การรู้เท่าทันสัญญาณ อาการ และแนวทางการป้องกันสามารถช่วยลดอัตราการเสียชีวิตและภาวะแทรกซ้อนจากโรคได้อย่างมีนัยสำคัญ

ประเภทของมะเร็งผิวหนัง

มะเร็งผิวหนังแบ่งออกเป็นหลายประเภท โดยมี 3 ชนิดหลักที่พบได้บ่อย ได้แก่

1. มะเร็งเซลล์ฐาน (Basal Cell Carcinoma: BCC)

เป็นชนิดที่พบมากที่สุด เติบโตช้า มักไม่แพร่กระจายแต่หากปล่อยไว้อาจลุกลามเข้าสู่เนื้อเยื่อบริเวณใกล้เคียง มักพบเป็นตุ่มใสหรือเนื้อที่มีแผลเรื้อรัง ไม่หายภายใน 2-3 สัปดาห์

2. มะเร็งเซลล์สความัส (Squamous Cell Carcinoma: SCC)

พบรองลงมา มักเกิดจากการได้รับรังสี UV สะสม มักพบบริเวณที่สัมผัสแสงแดด เช่น ใบหน้า มือ หรือหู ลักษณะอาจเป็นแผลที่ตกสะเก็ด เลือดออก หรือไม่ยอมหาย

3. เมลาโนมา (Melanoma)

เป็นชนิดที่ร้ายแรงที่สุด แม้จะพบน้อยแต่สามารถแพร่กระจายอย่างรวดเร็วไปยังอวัยวะอื่น ๆ เมลาโนมามักเริ่มจากไฝหรือจุดสีดำที่เปลี่ยนแปลงรูปร่าง ขนาด หรือสี

ปัจจัยเสี่ยง

• การสัมผัสรังสี UV จากแสงแดดหรือเครื่องอบผิว
• ประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งผิวหนัง
• ผิวขาว ดวงตาสีฟ้าหรือเขียว ผมสีทองหรือแดง
• ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
• การได้รับสารเคมี เช่น สารหนู หรือยาบางชนิด

อาการและการสังเกต

• แผลที่ไม่หายภายใน 2-3 สัปดาห์
• ไฝที่เปลี่ยนรูปร่าง สี ขนาด หรือมีขอบไม่เรียบ
• ตุ่มหรือแผลที่มีเลือดออก คัน หรือเจ็บ
• จุดสีดำที่ไม่เหมือนไฝทั่วไป (มีลักษณะ ABCDE)

แนวทางการวินิจฉัย

• การตรวจร่างกายโดยแพทย์เฉพาะทางด้านผิวหนัง
• การใช้เครื่องตรวจผิวหนัง (Dermatoscope)
• การตัดชิ้นเนื้อ (Biopsy) เพื่อตรวจดูเซลล์ใต้กล้องจุลทรรศน์

วิธีการรักษา

การรักษาขึ้นอยู่กับชนิด ขนาด ตำแหน่ง และระยะของโรค ได้แก่

1. การผ่าตัด

• Excisional Surgery: ตัดชิ้นเนื้อออกพร้อมขอบเขตที่ปลอดภัย
• Mohs Surgery: ตัดและตรวจชั้นผิวหนังทีละชั้น เหมาะกับบริเวณใบหน้าเพื่อรักษาความสวยงาม

2. การรักษาด้วยความเย็น (Cryotherapy)

ใช้ไนโตรเจนเหลวทำลายเซลล์มะเร็ง เหมาะกับมะเร็งผิวหนังระยะเริ่มต้น

3. การฉายแสง (Radiation Therapy)

ใช้ในกรณีไม่สามารถผ่าตัดได้ หรือใช้เสริมการรักษาหลังผ่าตัด

4. การใช้ยา

• Topical Chemotherapy: ใช้ครีมหรือเจลเคมีบำบัดเฉพาะที่
• Immunotherapy: กระตุ้นภูมิคุ้มกันให้ต่อต้านเซลล์มะเร็ง
• Targeted Therapy และ Checkpoint Inhibitors: ใช้ในผู้ป่วยเมลาโนมาระยะลุกลาม